der. Hepiniz çevrenizde böyle kimseler görüyorsunuzdur. Bu, yalnız bizim ülkemizde, bizim çevremizde değil, çağlar boyunca hep böyle olmuş. Bir dönem olmuş, insanlar dünyaya yalnız mâneviyatı yaşadıklarını sanarak tek yönlü bakmışlar. Ortaçağ Avrupası’nda karanlıklar içinde yaşayan insanlar, dış dünyadan, maddeden, vücuttan öyle tiksinmişler ki, adamlar yıkanmayı bile bırakmışlar. Bu tek yönlü görüşler, insanlık kültür tarihi incelenecek olursa hep yön değiştirmiş. Bazen hedef mânâ olmuş, bazen madde olmuş. Günümüzde de bu kültür dışı gidiş hâlâ devam ediyor. Materyalist olduklarını ileri süren birtakım zavallılar, hayata yalnız kışrından, kabuğundan, dışından bakıyorlar. İnsanı insan eden, insanı hayvanlıktan kurtarıp, Hz. İnsan çizgisine götüren mânevi güzelliklere sırt çeviriyorlar. Hatta düşman oluyorlar. Bunlar ne kadar çirkin, ne kadar üzücü durumlar. Hatta insanlık kültürü adına yüz kızartıcı, utanç verici görünümler.

Nice yüzyıllar, insanlık nefis problemi ile uğraşmış. Bir “nefsi öldürmek” diye tutturmuşlar, her şey buna göre ayarlanmış, şekillenmiş, biçim almış. Bugün hâlâ Avrupa’yı gezenler bilirler, pek çok yerde manastırlar var. Hayata küsen, hayatla barış, biliş, güzellik içinde yaşayamayan nice insanlar, oralara tıkılıp güya tekâmül etmeye çalışıyorlar. Zavallı insanlar. Manastırlarda, oradaki sevgiden uzak, saygıdan, edepten, incelikten, sanattan uzak havası içinde, nasıl gelişecekler, tekâmül edecekler? İnsan kelimesi üns kökünden geliyor. Ünsiyet yakınlık, beraberlik, bir arada olmak, birbirine sevgi, saygı duymak. Hayat boyu dikkat ettim, ünsiyetten uzaklaşanlar insanlıktan da uzaklaşıyorlar.

Nice insan, nefsimi öldüreceğim diye kendine eziyetler etmiş, işkenceler yapmış. Amaç hep nefsi öldürmek. Ama ne hikmetse, Resulullah Efendimiz gelinceye kadar kimse bu işin içinden çıkamamış. Kâinatın Efendisi her konuda olduğu gibi bu konuyu da vuzûha, ışığa, aydınlığa kavuşturuyor. Buyuruyor ki; “Nefsin senin binek hayvanındır. Ona rıfk ile, tatlılıkla, yumuşaklıkla muamele et.” Ancak Peygamber Efendimizin yol göstermesiyle insanlık kültür tarihinde en büyük devrim olmuş, insanlar acı ve ıstırap yolundan kurtulup, huzura, mutluluğa, güzelliğe kavuşmuşlardır. Önemli olan nefsi öldürmek değil, ki bu bir edebiyattan başka bir şey değildir, nefis ölmez, onu kimse öldüremez. Önemli olan onu eğitmek, ıslah etmek, ona güzel bir anlam verebilmektir. Bunu yapanlar, bunda başarıya ulaşanlar ne güzel insanlardır. Hep böyle oluyor. İnsanlar ifrat ve tefrit arasında bocalıyorlar. Onun için insanlık âlemini bu çırpınışlardan, bu çelişkilerden kurtaracak tek yol, Resulullah Efendimizin gösterdiği tevhid yolundan başka bir şey değildir. Çünkü bugüne kadar gördüklerimizin hiçbiri insanları huzura ve mutluluğa götürücü o büyük sentezi, o Muhammedî Tevhidi ortaya koyamadı. Zavallı insanlar binlerce seneden beri çırpındılar, bocaladılar, sonuçta hüsranla karşılaştılar.

Madde ile mânâ, ruh ile beden, iç dünya ile dış dünya, kadın ile erkek arasında, yalnızca Hz. Peygamber’in getirdiği ilâhi Tevhid, bütünlüğü sağladı, dengeyi kurdu, birliğin, beraberliğin en güzel çiçekleri ortaya çıktı. Ancak Hz. Peygamber’e aşkla, inançla, iman bütünlüğü ile bağlı olanlar, her iki dünyalarında güzelliği yaşayacaklar, mutluluğu tadacaklardır. Ne olur bugün ıstıraplar içinde çırpınan insanlar bu gerçeği görebilseler. Bu gerçek aklın yolu, mantığın yolu, ışığın yolu, güzelliğin yoludur. Körler körlere yol gösterirlerse, hepsinin gideceği yer uçurumdur. Nitekim öyle oluyor. Milyarlarca insan kardeşimiz bu gerçeği görmemekte ayak diredikleri için, dünyaları da, âhiretleri de zehir oluyor. Biz onlar için de acıyoruz. Çünkü biz onlara da dost, kardeş gözüyle bakıyoruz. Hayat taassuplara, dar görüşlere, küçük, basit çıkarlara sığmayacak kadar büyük, güzel, sonsuz, muhteşem. Allah o kadar güzel bir dünya yaratmış ki, Yunus Emre ne güzel özetliyor; “Cümle yerde Hak nâzır, göz gerektir göresi” diyor. Hep gönlüm istiyor, ne olur yedi milyar insan el ele versek. Beethoven’in Dokuzuncu Senfonisi’nin koro kısmında olduğu gibi, “Birleşiniz insanlar, kardeş gibi olunuz” diyebilsek. Birbirimizi sevsek, birbirimize saygı duysak, birbirimiz için her türlü yardımı yapabilsek. Gerekirse birbirimiz için canımızı dahi verebilsek. Yunus; “Aşk gelicek, cümle eksikler biter” diyordu. “Sevelim, sevilelim, dünya kimseye kalmaz” diyordu. Niye bizler de o yolda yürümeyelim. Kâinatın Efendisinin gösterdiği ışıklı yolda, dünyamızı da, âhiretimizi de neden cennete çevirmeyelim. Neden, “Seviyoruz, seviliyoruz, güzelliğimiz bu yüzden” demeyelim...