Uzun yıllar önce bir Japon estetikçinin yazdığı kitabı oku­yordum. Yazar o kitapta bir resim sergisine nasıl gidilir, bir tablo nasıl seyredilir, onu anlatıyordu. Önce diyordu yazar, güzel bir banyo yapın; o kadar dikkatle, o kadar incelikle hareket edin ki, sâde bedeniniz değil, ruhunuz da yıkansın. İtina ile kurulan­dıktan sonra temiz çamaşırlar ve pastel renkli elbiseler giyin, dua ederek evden çıkın. Mümkünse yolda kimseyle konuş­mayın. Ruhunuzu sergide göreceğiniz bir güzelliği algılayacak, özümleyecek bir hâle getirin. Serginin kapısından dua ederek girin ve her tablonun önünde zamanın en büyük hükümdarının önünde durur gibi durun. Sergi boyunca mümkünse kimseyle konuşmayın, dikkatinizi dağıtmayın. Yıllarca düşündüm, bir es­tetik inceliği ortaya koymak kadar onu fark edebilmek de, o güzelliği kendine mâl edebilmek de o kadar önemliydi. Yirmi yıl kadar önce Ankara’da ressam Abidin Dino’nun “Eller” isimli sergisi açılmıştı. Sergi inanılmaz güzellikteydi. Ne yazık ki çok az insan o erişilmez güzelliğin farkına vardı. Bugün “saygı” sözü, toplumumuzda inceliğinden, ürperticiliğinden çok şey kaybetmiş durumda. Rahmetli Doktor Münir Bey anlatmıştı. Vaktiyle bir devlet büyüğünün, bir valinin, bir kaymakamın hu­zuruna çıkılırken edeple, dikkâtle abdest alınırmış. Ben kırk iki yıllık evliyim, hayatımda bir kere bile eşim Rânâ Hanım’ın önün­de ayak ayak üzerine atarak oturmadım.

Hayatı güzel, anlamlı, dayanılmaz kılan biraz da insandaki saygı duygusu değil midir? Acaba günümüzde boşanma davaları neden bu kadar çoğaldı, hiç sebebini düşünüyor mu­yuz? Saygı ile sevgi daima atbaşı beraber gider. Saygı yoksa sevgi de bir süre sonra biter. Günümüzde alay konusu olan, adına manken aşkı da denilen sözüm ona sevgiler, saygıdan mahrum oldukları için hemen bitiveriyor. Saygının olmadığı bir işyerinde çalışmak, saygının olmadığı bir evliliği sürdürmek bir ıstıraptan başka nedir? Bugün bazı gazeteler, bazı televizyon kanalları hitap ettikleri insanlara karşı en ufak bir saygı duysalar böyle yayın yapabilirler miydi? Bir politikacıda zerre kadar saygı olsa, kendisine oy veren insanların gözünün içine baka baka yalan söyleyebilir miydi? Rızka karşı saygılı olan bir tüccar bu kadar kötü gıda maddeleri satabilir miydi? Bu misâlleri sabaha kadar sürdürebiliriz ama gerçek ortada, uzun söze ne hacet. İtiraf edelim ki, saygının olmadığı yerde hiçbir şey yok. Sevgi de yok, insanlık da yok, efendilik de yok. Şair ne güzel söylüyor: “Sebep ne, ölmektense bu hayatı tercihe?” Aslında saygının her çeşidi birbirini tamamlıyor, kendine saygı duyamayan in­sanlar, başkalarına da duyamıyor. Sevgi, saygı ve hoşgörü, hayatı hayat yapan, insanı insan yapan bir muhteşem üçlü. Allah bizlere de bütün insanlara da bu güzellikleri nasip etsin.